Όλα ξεκίνησαν, πριν από περίπου τρεις εβδομάδες. Συγκεκριμένα στις 5/5/2010. Εκείνη την ημέρα που η Αθήνα έπεφτε πληγωμένη, σε κατάσταση σοκ, από τις ταραχές που οδήγησαν στα θλιβερά επακόλουθα της Σταδίου 23. Γύρισα στο σπίτι, ανήμερα των γενεθλίων μου, ψυχικά και σωματικά αποκαμωμένος. Μπήκα στο ντους, να φύγει η χημεία και η σκόνη. Τα μάτια έτσουζαν λίγο ακόμα από τα χημικά. Πήρα το ποτήρι με το κρασί. Έγραψα, ανέβασα, το σχετικό post στο blog. Δεν μου έφτασε...
Ένιωσα βαθιά μέσα μου την ανάγκη, να βγάλω μια φωνή. Φωνή διαδικτυακή, στους φίλους μου, εκεί στο έξω. Έξω από τα σύνορα της Ελλάδας. Μια φωνή που να μιλά για εμάς εδώ, για αυτά που γίνονται εδώ. Για το δίκιο και το άδικο της κατάστασής μας. Για τους καθημερινούς, απλούς ανθρώπους. Να μιλήσω από μέσα, μια κραυγή, να σπάσει την εικόνα τη δοσμένη από τα media. Ελληνικά και ξένα.
Έκατσα και έγραψα. Ένα email. Όπως μου έβγαιναν οι λέξεις πάνω στα πλήκτρα, το συναίσθημά μου, τα πιστεύω μου, γιατί καταλήξαμε έτσι, γιατί πρέπει να αντιδρούμε, γιατί είμαστε έτσι εδώ... Παραλήπτες, τουλάχιστον 60 φίλοι... Αμερική, Αυστραλία, Ευρώπη, Λατινική Αμερική, Ασία. Άνθρωποι που έχουμε δουλέψει, εκπαιδευτεί μαζί, έχουμε ζήσει υπέροχες και όχι στιγμές. Που νοιάζονται και με νοιάζουν. Σκεπτόμενοι.
Και ήρθε ο αντίκτυπος. Σαν κύματα απανωτά. Δράση-αντίδραση. Μηνύματα αγάπης, αλληλεγγύης, προσπάθειας κατανόησης, ελπίδας, προσπάθειας δράσης. Δάκρυσα, από τις απαντήσεις, από την ανταπόκριση. Ζήτησα, απλά να κυκλοφορήσουν αυτή την ιστορία. Για να μάθουν όσο γίνεται περισσότεροι.
Στο Σούνιο... |
Η φίλη μου η Sarah, από την Αμβέρσα, είχε πάθει ένα μικρό σοκ. Το γράμμα, την ταρακούνησε όσο τίποτα άλλο για καιρό τώρα. Με τη Sarah, είμασταν μαζί το καλοκαίρι του 2008, στο Λονδίνο για μια θεατρική εκπαίδευση. Ευαίσθητο κορίτσι, με δύναμη χαρακτήρα και αποφασιστικότητα. Σκέφτηκε, πως θα μπορούσε να βοηθήσει από την πλευρά της, αντί να κάθεται στο ήσυχο δρομάκο της με τα μικρά μπαλκόνια και τα λουλούδια, με σταυρωμένα χέρια. Ένιωσε τη δύναμη της φωνής που ήθελε απλά να πει την αλήθεια. Στο Βέλγιο δουλεύει μεταξύ άλλων και ως ελεύθερος δημοσιογράφος για το ραδιόφωνο. Κυρίως για το Radio-1. Φτιάχνει δε και ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ στα Φλαμανδικά και στα Ολλανδικά ή στα Γαλλικά. Μίλησε με τους συντάκτες. Δεν την πίστεψαν. Δε βαριέσαι και εσύ τώρα με την Ελλάδα; Αυτό την πείσμωσε ακόμα περισσότερο. Ένιωσε, άσχετα αν καταφέρει να πουλήσει την ιστορία της ή οχι, πως για να είναι εντάξει με τον εαυτό της, έπρεπε να έρθει εδώ. Να μιλήσει με τους απλούς ανθρώπους. Να καταλάβει μόνη της, τι συμβαίνει. Γιατί αυτή η έκρηξη. Γιατί, πως; Τουλάχιστον να το κάνει, για να έχει η ίδια άποψη, να γίνει κοινωνός μιας κατάστασης.
Σε ελάχιστο χρόνο τα κανονίσαμε. Είχε πλάκα, γιατί αρχικά, όλοι εκεί έξω φίλοι και γονείς, νόμιζαν πως έρχονταν σε εμπόλεμη ζώνη. Έτσι τα παρουσιάζανε. Οι γονείς της ήθελαν να ξέρουν δ/νση και τα τηλέφωνά μου. Ή που είναι η Βελγική πρεσβεία. Μέχρι και σκεφτόταν αν δεν μπορεί να πετάξει εδώ, να κάνει ένα ταξίδι 54 ωρών με το τρένο! Χαμογέλασα.
Μια εβδομάδα μετά, η Sarah ήταν σπίτι μου και γευόταν από πρώτο χέρι την ελληνική πραγματικότητα. Είχα στο μυαλό μου ήδη διάφορες συνεντεύξεις, διάφορους ανθρώπους που θα μπορούσαν να της μιλήσουν. Αλλά και καταστάσεις. Κομμάτια της ζωής μας εδώ. Τετάρτη απόγευμα και η πρώτη βόλτα στο super market. Να δει τις τιμές. Να συγκρίνει. Της φάνηκε απίστευτο, πόσο ακριβά ήταν ορισμένα είδη. Ακόμα και αυτά που έχουν στο Βέλγιο, από την ίδια εταιρεία. Ξεκινήσαμε καλά, σκέφτηκα...
Μια εβδομάδα μετά, η Sarah ήταν σπίτι μου και γευόταν από πρώτο χέρι την ελληνική πραγματικότητα. Είχα στο μυαλό μου ήδη διάφορες συνεντεύξεις, διάφορους ανθρώπους που θα μπορούσαν να της μιλήσουν. Αλλά και καταστάσεις. Κομμάτια της ζωής μας εδώ. Τετάρτη απόγευμα και η πρώτη βόλτα στο super market. Να δει τις τιμές. Να συγκρίνει. Της φάνηκε απίστευτο, πόσο ακριβά ήταν ορισμένα είδη. Ακόμα και αυτά που έχουν στο Βέλγιο, από την ίδια εταιρεία. Ξεκινήσαμε καλά, σκέφτηκα...
Στη Λαϊκή αγορά... Αμπελόφυλλα και ντομάτες |
Τις επόμενες μέρες, ξετυλίχτηκαν πολλές μικρές ιστορίες στο μικροφωνάκι της. Στους δρόμους, σε φίλους που ήθελαν να πουν την άποψή τους, σε μαγαζιά. Καθημερινές ιστορίες. Ζωές ανθρώπων που ζούνε στην Αθήνα του 2010 και του ΔΝΤ και προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα εδώ. Η Sarah ρουφούσε τις εικόνες, τα λόγια. Ανακάλυπτε συνέχεια πράγματα που δεν είχε σκεφτεί ποτέ. Όπως το πως να ζεις με σύνταξη 500 ευρώ. Με τις τιμές της Αθήνας. Με το πόσο ανοιχτοί και εκδηλωτικοί ήταν οι άνθρωποι.
Γυρίσαμε αρκετά. Πήγαμε στη Λαϊκή αγορά. Μιλήσαμε με κυρίες που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με συντάξεις πενιχρές. Κάθισαν στο παγκάκι, η κυρία Β. βρήκε ευκαιρία να καθαρίσει και τα κουκιά. Με αγωνίες για παιδιά και εγγόνια. Και με πολύ θυμό. Αλλά και διάθεση να βοηθήσουν τη χώρα όσο μπορούνε, αλλά με οργή για τους έχοντες την εξουσία και τα πολιτικά τζάκια. Με την αυτοκριτική τους. Με απόψεις, με ιδέες, με ιδανικά. Και με πικρία.
Με τις κυρίες στη Λαϊκή Αγορά του Νέου Κόσμου. |
Το πρωί δούλευα και τις κανόνιζα τα ραντεβού. Συνεντεύξεις και φυσικά και το απαραίτητο ανέβασμα στην Ακρόπολη και το σεργιάνι στην Πλάκα. Συνομίλησε με μητέρες που προσπαθούν να μεγαλώσουν το παιδί τους με λίγα. Οικογένειες, που και οι δύο, άντρας και γυναίκα, έχουν μείνει χωρίς δουλειά, ή δουλεύουν από ανάγκη σε άλλες δουλειές από αυτές που είχαν συνηθίσει και πονάνε. Και το βλέμμα κρύβει την αγωνία για το αύριο. Ένας, δυο, ψάχνουν μανιωδώς να βρουν δουλειά έξω, διαφυγή από το σκηνικό της Ελλάδας.
Η επιτομή του Ελληνικού γεύματος στην Πλάκα. Χωριάτικη, ντολμαδάκια, ψωμί... |
Ρώτησε νέες κοπέλες, που τόλμησαν εδώ και ενάμιση χρόνο και άνοιξαν το μαγαζί τους στην Απόλλωνος, με τα δικά τους κοσμήματα. Που ανησυχούν για τις επιπτώσεις στο Τουρισμό απ ' όλα τα γεγονότα. Αλλά πιστεύουν στις κινητοποιήσεις και νιώθουν ότι το μαγαζί, πρέπει τουλάχιστον να το κλείνουν. Ως διαμαρτυρία. Δεν τις νοιάζει για αυτές. Αλλά για τα παιδιά τους, που τώρα μεγαλώνουν και δεν ξέρουν τι θα βρουν. H Sarah, εδώ πολύ προβληματίστηκε. Μου είπε, ότι της ακούγεται αρκετά αυτοκαταστροφικό όλο αυτό. Δηλαδή, ότι από τη μια η πόλη για να ζήσει χρειάζεται τον Τουρισμό, αλλά με ότι συμβαίνει με τις πορείες, την έκρηξη βίας, η πόλη τους διώχνει. Μου μίλησε για τη λέξη συμβιβασμό, που στο Βέλγιο πολύ την τιμούν. Άλλωστε οι δύο κοινότητες εκεί, η Φλαμανδική και η Γαλλόφωνη, έχουνε τα προβληματάκια τους. Τις απάντησα πως καλώς/κακώς εδώ τα πράγματα είναι αλλιώς. Και τι σημαίνει συμβιβασμός;
Τη μεγαλύτερη εντύπωση στην Αθήνα της έκαναν και τα γκράφιτι. Ακόμα και στην Πλάκα. Θεωρεί δε, ότι είναι όλα καταπληκτικά. Από το Βέλγιο πολύ καλύτερα! |
Τρέξαμε μαζί σε θέατρα και στο Bob Theater Festival, στο Θέατρο Χώρα στην Κυψέλη. Γνώρισε γνωστούς και φίλους από το καλλιτεχνικό κομμάτι της πόλης. Είδε την παράσταση που συμμετείχα. Είδε και άλλες. Μίλησε με stand up comedian και με θεατρολόγους για τον Αριστοφάνη και τελικά πόσο επίκαιρος είναι. Για το πόσο τρέφεται το stand up comedy με τα γεγονότα. Με το πόσο πολιτικοποιημένο είναι το νέο ελληνικό θέατρο ή όχι. Κατάλαβε ότι η κρίση θα χτυπήσει τον κλάδο αλύπητα, αλλά και πόσο μάλλον αυτό θα είναι στο τέλος τόσο ευεργετικό. Εκεί καταλήξαμε. Εκεί κατέληξε μιλώντας με νέα παιδιά που δραστηριοποιούνται στο χώρο.
Μπήκαμε στο Πολυτεχνείο και στα καμαρίνια της Αρχιτεκτονικής. Στο αυτοδιαχειριζόμενο χώρο. Μιλήσαμε με νέες κοπέλες, που τελειώνουν τις σπουδές τους και θέλουν να ονειρεύονται. Άλλες πιο αισιόδοξες, άλλες εντελώς απαισιόδοξες. Ενεργές όμως, ως άτομα, μακρυά από κόμματα και νεολαίες. Ελεύθερη σκέψη. Γνώμες. Δικαίωμα σε ένα καλύτερο αύριο, που όμως δυστυχώς είναι θολό. Αλλά και αγάπη για αυτόν τον τόπο, που με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν θέλουν να τον αφήσουν έτσι. Με έντονο κατηγορώ για την καλοζωισμένη γενιά του Πολυτεχνείου, που τα έκανε σαλάτα... Για τις μεγαλύτερες γενιές που τα φάγανε όλα στα μπουζούκια και στα ψώνια.
Και από εκεί, πέρασμα στην ηλίκια των 71 χρονών. Στο πατέρα ενός φίλου, που συντηρεί εδώ και 40 χρόνια ταβέρνα. Καλή ταβέρνα. Με το παράπονο για το πως καταλήξαμε έτσι, και την αναπόληση των εποχών που τα πράγματα ήταν πιο απλά. Που ο κόσμος, όπως είπε, με λίγα περνούσε τόσο καλύτερα. Αλλά και μια μικρή πια παραίτηση. Ότι η νέα γενιά πρέπει να παλέψει. Αλλά και με διάθεση να βγει και αυτός στους δρόμους. Αυτό έκανε γενικά πολύ μεγάλη εντύπωση στη Βελγίδα μας. Ο δρόμος. Τα πάντα λύνονται και εξελίσσονται εκεί. Ο κόσμος βγαίνει στο δρόμο. Αυτό το βρήκε πολύ υγιές και τελικά ας κάνει και λίγο κακό στην εικόνα.
Πίνοντας ελληνική Σόδα στην Πλάκα |
Λάτρεψε το Σούνιο και τη διαδρομή δίπλα στη θάλασσα. Τον ήλιο και το Αττικό φως. Τον ορίζοντα. Τα φωτάκια και τους ήχους της πόλης, το σούρουπο από το Λυκαβηττό. Ακόμα και στο Α' Νεκροταφείο που πήγαμε, έμεινε έκθαμβη από τα γλυπτά. Γύρισε και μου είπε, ότι εδώ στην Ελλάδα, ακόμα και οι τάφοι είναι όμορφοι. Έχετε ευλογημένο τόπο, το ξέρεις ε; Χαμογέλασα, με ένα συγκαταβατικό βλέμμα, που έκρυβε και την απορία και τι του κάνουμε...
Στο σπίτι το βράδυ, της έφτιαχνα ντάκο και χαιρόταν τις ντομάτες, που ακόμα μυρίζουν. Και της είπα, πως και αυτές δεν είναι ακόμα καλές. Όπως τον Αύγουστο ή παλιά.
Σε μια εβδομάδα μέσα, κατάλαβε ίσως λίγα αλλά τουλάχιστον βασικά,της κατάστασης και της φύσης του Έλληνα. Ένιωσε θαυμασμό, για το πόσο πολιτικοποιημένη είναι η κοινωνία. Για το ενδιαφέρον για τα κοινά, που σε σχέση με το Βέλγιο είναι πολύ υψηλό και από όλους, για την ανάγκη της εκδήλωσης των πιστεύω σου. Για την αντίδραση του μέσου Έλληνα. Αλλά και ότι αυτή η κρίση, είναι και κρίση των αξιών μιας κοινωνίας. Που ξεστράτισε. Που η υπομονή ενός λαού έχει και όρια. Στο "δούλεμα" των από πάνω. Που μας αρέσει να μεταθέτουμε τις ευθύνες ο ένας στον άλλο, σαν μικρά παιδιά, αλλά ότι πρέπει αναγκαστικά να συνεργαστούμε όλοι μαζί, γιατί αλλιώς δε γίνεται (αιώνια κατάρα της φυλής, συμπληρώνω εγώ) Δεν υπάρχει άλλη έξοδος. Συνειδητοποίησε και η ίδια, πως όλα αυτά τα μέτρα ουσιαστικά δεν οδηγούν και πουθενά, πως χτυπάνε εντελώς λάθος στόχο. Πως αντιλαμβάνεται, γιατί η ΕΕ είναι τελικά τόσο αποκομμένη και τόσο ενδιαφερόμενη μόνο για το χρήμα. Για την κοινωνία του Βελγίου, που ακόμα ζει καλά και οπότε δεν θα κάτσει να σκάσει, ενώ θα έπρεπε. Ενθουσιάστηκε με την αμφισβήτηση των παραδοσιακών μέσων και συγκροτημάτων ενημέρωσης. Με την τεράστια σημασία του διαδικτύου, των blogs, της ενημέρωσης από άλλες πηγές. Την μη εύκολη απορρόφηση στο τι μας προσφέρουν για νέα. Τη μαχητικότητα της αυτοοργάνωσης και της συλλογικότητας. Την έκφραση της ιδέας, ακόμα και στους τοίχους των Εξαρχείων. Θαύμασε την πίστη στην οικογένεια. Το πόσο σημαντικό ρόλο τελικά παίζει ως συστατικό της κοινωνίας. Με τα καλά και τα κακά της. Αλλά και εξέφρασε ανησυχία, γιατί ακριβώς αυτή η αξία, σε τέτοιους καιρούς κοινωνικής αναστάτωσης, μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ως προπαγάνδα από φαινόμενα τύπου Μπερλουσκόνι ή πιο ακροδεξιά στοιχεία, και να αποτελέσει μέθοδο αναρρίχησης στην εξουσία ακραίων απόψεων ή επιχειρηματιών, που θα νοιάζονται μόνο για τις business.
Το τελευταίο βράδυ, πήρα εγώ συνέντευξη από τη Sarah. Να ακούσω τη γνώμη της. Πως πέρασε εδώ, αν βρήκε αυτό που ήθελε, αν θα μπορέσει να επικοινωνήσει αυτα που είδε, άκουσε, ένιωσε. Ήταν πολύ συγκινημένη. Πέρα απ΄ όλα τ' άλλα, πιστεύει ότι έκανε τεράστιο καλό, πρώτα απ΄όλα στον εαυτό της που ήρθε εδώ, ξεκινώντας απλά από ένα email. Ένιωσε πως της άνοιξαν τα μάτια σε πολλά, πως πήρε μαθήματα ζωής από τους ανθρώπους που συνάντησε, πως θα κουβαλάει συγκεκριμένες εικόνες, ήχους και αισθήματα μαζί της σε όλη της τη ζωή. Πως δεν ξέρει αν θα καταφέρει να "δώσει" την ιστορία, αλλά πως τελικά θα γίνει όμως κοινωνός μιας άλλης κουλτούρας στους ανθρώπους που συναναστρέφεται. Θα γίνει κοινωνός της αληθινής κατάστασης στην Ελλάδα του 2010. Δορυφόρος πως υπάρχουν άνθρωποι εκεί κάτω στο Νότο, που ακόμα νοιάζονται. Και πως δεν θα σταματήσουν να μιλάνε. Όπως είπε, το ταξίδι αυτό άγγιξε τη ψυχή της. Όλα της τα κύτταρα. Και για αυτό θέλει να με, μας ευχαριστήσει όλους, από τα βάθη της καρδιάς της. Και ότι γνώρισε υπέροχους ανθρώπους, γεμάτους αγωνίες αλλά και ελπίδες, πίστη, άποψη, ανθρώπους με Α κεφαλαίο.
YΓ: Η Monika, τραγουδά από το καινούριο της δίσκο Exit Only, το Yes I Do... Γιατί Monika; Γιατί συμβολίζει ότι πιο φρέσκο, μια μικρή ελπίδα στην ελληνική πραγματικότητα. Για αυτό...
Στο σπίτι το βράδυ, της έφτιαχνα ντάκο και χαιρόταν τις ντομάτες, που ακόμα μυρίζουν. Και της είπα, πως και αυτές δεν είναι ακόμα καλές. Όπως τον Αύγουστο ή παλιά.
Σε μια εβδομάδα μέσα, κατάλαβε ίσως λίγα αλλά τουλάχιστον βασικά,της κατάστασης και της φύσης του Έλληνα. Ένιωσε θαυμασμό, για το πόσο πολιτικοποιημένη είναι η κοινωνία. Για το ενδιαφέρον για τα κοινά, που σε σχέση με το Βέλγιο είναι πολύ υψηλό και από όλους, για την ανάγκη της εκδήλωσης των πιστεύω σου. Για την αντίδραση του μέσου Έλληνα. Αλλά και ότι αυτή η κρίση, είναι και κρίση των αξιών μιας κοινωνίας. Που ξεστράτισε. Που η υπομονή ενός λαού έχει και όρια. Στο "δούλεμα" των από πάνω. Που μας αρέσει να μεταθέτουμε τις ευθύνες ο ένας στον άλλο, σαν μικρά παιδιά, αλλά ότι πρέπει αναγκαστικά να συνεργαστούμε όλοι μαζί, γιατί αλλιώς δε γίνεται (αιώνια κατάρα της φυλής, συμπληρώνω εγώ) Δεν υπάρχει άλλη έξοδος. Συνειδητοποίησε και η ίδια, πως όλα αυτά τα μέτρα ουσιαστικά δεν οδηγούν και πουθενά, πως χτυπάνε εντελώς λάθος στόχο. Πως αντιλαμβάνεται, γιατί η ΕΕ είναι τελικά τόσο αποκομμένη και τόσο ενδιαφερόμενη μόνο για το χρήμα. Για την κοινωνία του Βελγίου, που ακόμα ζει καλά και οπότε δεν θα κάτσει να σκάσει, ενώ θα έπρεπε. Ενθουσιάστηκε με την αμφισβήτηση των παραδοσιακών μέσων και συγκροτημάτων ενημέρωσης. Με την τεράστια σημασία του διαδικτύου, των blogs, της ενημέρωσης από άλλες πηγές. Την μη εύκολη απορρόφηση στο τι μας προσφέρουν για νέα. Τη μαχητικότητα της αυτοοργάνωσης και της συλλογικότητας. Την έκφραση της ιδέας, ακόμα και στους τοίχους των Εξαρχείων. Θαύμασε την πίστη στην οικογένεια. Το πόσο σημαντικό ρόλο τελικά παίζει ως συστατικό της κοινωνίας. Με τα καλά και τα κακά της. Αλλά και εξέφρασε ανησυχία, γιατί ακριβώς αυτή η αξία, σε τέτοιους καιρούς κοινωνικής αναστάτωσης, μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ως προπαγάνδα από φαινόμενα τύπου Μπερλουσκόνι ή πιο ακροδεξιά στοιχεία, και να αποτελέσει μέθοδο αναρρίχησης στην εξουσία ακραίων απόψεων ή επιχειρηματιών, που θα νοιάζονται μόνο για τις business.
Μαθήματα κατασκευής ντάκου στη κουζίνα! |
YΓ: Η Monika, τραγουδά από το καινούριο της δίσκο Exit Only, το Yes I Do... Γιατί Monika; Γιατί συμβολίζει ότι πιο φρέσκο, μια μικρή ελπίδα στην ελληνική πραγματικότητα. Για αυτό...