Στις "κοινότητες" της Αθήνας

Το προαύλιο της Ρωσικής Εκκλησίας στην οδό Φιλελλήνων

Κυριακή πρωί και βρέθηκα να περπατώ νωρίς, νωρίς στο πεζοδρόμιο της Λ. Αμαλίας.  Πηγαίνοντας να περάσω απέναντι, το μάτι μου πρόσεξε γυναίκες με όμορφες αραχνοΰφαντες μαντίλες, να περπατάνε προς το μέρος της Ρώσικης Εκκλησίας στη συμβολή της οδού Φιλελλήνων με Γ. Σουρή.  Μια όμορφη, πέτρινη Εκκλησία, με ένα πολύ αξιόλογο καμπαναριό, που πολλοί μέσα στη βιασύνη των γρήγορων λεωφόρων που την περιστοιχίζουν, προσπερνούν χωρίς να δίνουν σημασία, ή απλά την αντιμετωπίζουν ως ένα άλλο απλό ναό.  Αλλά δεν είναι... Στεγάζει τις θρησκευτικές ανάγκες της Ρωσικής κοινότητας και όχι μόνο της Αθήνας, με λειτουργία σχεδόν στο σύνολό της στα Ρωσικά.  Οι δε λειτουργίες του Πάσχα είναι πανέμορφες και πολύ μεγαλοπρεπείς.

Το όμορφο καμπαναριό και η κόκκινη πέτρα στην τοιχοποιία, κάνουν το ναό να ξεχωρίζει

Και κάπου εκεί μου ήρθε η θέληση να γίνω έστω και λίγο κομμάτι αυτής της παροικίας.  Αυτά είναι και από τα καλά μιας πόλης που είναι ανοιχτή σε άλλες κουλτούρες.  Να μπορείς σε μια στιγμή να γευτείς έστω και λίγο μια "γεύση" από τη ζωή των άλλων. Αν το θέλεις, αν το ψάχνεις, αν στο επιτρέπει η παρουσία σου...

Είναι γνωστό πως δεν είμαι και ο πιο φανατικός της θρησκείας, αλλά σέβομαι την ύπαρξη του θρησκευτικού αισθήματος σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αλλά και την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει με κάτι ανώτερο, με το "θείο".  Άνοιξα τη ξύλινη πόρτα με τις πολλές επιγραφές στα Ρωσικά και στα Ελληνικά, περί κλειστών κινητών, ή για ευπρεπή εμφάνιση και μπήκα μέσα.  Με κατέκλυσαν οι ήχοι της χορωδίας που έψελνε στα Ρωσικά, η ησυχία και η ευλάβεια του εκκλησιαστικού κοινού, μια μυρωδιά από ελαφρύ λιβάνι, όχι έντονο, ίσα-ίσα να καταλάβεις την ανάγκη του καπνού να πάει πάνω, ψηλά να δεήσει για το καλό.

Οι Ρωσίδες, παραδοσιακά, φοράνε για λόγους ευσέβειας στις εκκλησίες τους πολύχρωμες, καλής ποιότητας μαντίλες.

Στάθηκα μπροστά από την εικόνα της Παναγίας με τα πολλά τάματα.   Μια νεαρή μητέρα Ρωσίδα, μάθαινε στη μικρούλα κόρη της να κάνει σωστά το σταυρό της.  Στεκόταν και αυτό το όμορφο πλασματάκι γεμάτο σοβαρότητα, θαρρείς και θα έκανε την πιο σπουδαία κίνηση της μικρής ζωής της και κοίταζε με δέος με τα μεγάλα μαύρα μάτια της την Παναγιά.  Χαμογέλασα.  Όσο και του αρέσει κάποιου αυτό ή όχι, είναι μια πράξη γλυκιά, μια πράξη συνέχειας μιας παράδοσης, μιας συνήθειας.  Το παιδί θα μεγαλώσει και μάλλον μόνο του θα διαλέξει τη σχέση του με την πίστη.  Όλοι έχουμε περάσει από αυτά τα μονοπάτια.

Στο φως που πολλοί αναμένουν...

Άναψα το κερί μου, στάθηκα στη άκρη... Πίσω από τον κόσμο, παρατηρούσα τη βαθιά πίστη που έβγαζαν αυτοί οι άνθρωποι σε κάτι που έχουν απόλυτο δικαίωμα να κάνουν.  Ένα δικαίωμα που στην περίπτωση της Ρωσικής κουλτούρας είναι ακόμα πιο σημαντικό, αφού για δεκάδες χρόνια η ανοιχτή θρησκευτική λατρεία απαγορευόταν ή φυτοζωούσε.  Και η περίπτωση της Ορθόδοξης λατρείας του Χριστιανισμού, σ΄όλη την Α. Ευρώπη και η δυναμική επάνοδός της μετά την πτώση των Κομμουνιστικών Καθεστώτων, είναι απόδειξη πως η θρησκεία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στις συνειδήσεις πολλών ανθρώπων.  Άσχετα αν κάποιος πιστεύει ή δεν πιστεύει, ο πολιτισμός μας φαίνεται από την ανεκτικότητα σε κάθε θρησκεία.

Οι κοινότητες λοιπόν της Αθήνας, υπάρχουν, ζουν ανάμεσά μας.  Όπως και η Ρωσική Εκκλησία έχει το δικαίωμά της να υπάρχει στην οδό Φιλελλήνων, άλλο τόσο έχει το δικαίωμα και η μουσουλμανική, ή η οποιαδήποτε κοινότητα να έχει τους δικούς της χώρους.  Η αναλγησία της πολιτείας, οι κορώνες πολλών εθνικοφρόνων κατά του δικαιώματος συγκεκριμένων θρησκειών να συνυπάρχουν ανάμεσά μας, δεν βοηθούνε την κατάσταση και οδηγούν σε ριζοσπαστικοποίηση των εκατέρωθεν πλευρών.  Πρόσφατο παράδειγμα η επίδειξη δύναμης με δημόσια προσευχή σε πλατείες της Αθήνας και στα Προπύλαια από τη Μουσουλμανική Κοινότητα Ελλάδας, ή η ανάγκη του παπά στην κάθε ενορία να βγάζει τα μεγάφωνα και να μας τα ψέλνει με μανία δημοσίως. Ή να χτυπά τις καμπάνες με λύσσα στις 8 το πρωί Κυριακές.  Όλα αυτά, ακούγονται κάπως, αλλά προσωπική καθαρά άποψη μου είναι ότι η θρησκεία είναι προσωπική υπόθεση, δεν είναι για δημόσια διαβούλευση ή ακρόαση και δεν σημαίνει ότι μας αφορά όλους, ούτε πρέπει να μας επιβάλλεται.

Οι εικόνες πάντα στολίζονται με καθαρά λευκά πανιά, με χειροποίητα τελειώματα από καλή κλωστή.  Δείγμα ευλάβειας στον Άγιο ή στην Άγια της εικόνας.

Κάπως έτσι, έκατσα, άκουσα λίγο τα λόγια στη Ρωσική, ηρέμησα, γαλήνεψα στο τόπο της λατρείας της Ρωσική Κοινότητας και σιγά, σιγά γλίστρησα έξω.  Θα μπορούσα να ήμουν σε οποιοδήποτε χώρο.  Η γαλήνη είναι εσωτερική, αναγκαία, σημαντική.

Η Κυριακάτική πρωινή κίνηση λιγοστή, τα μικρομάγαζα με την πραμάτεια για τα παιδιά ετοιμαζόταν στο Ζάππειο και εγώ είχα πάει ένα μικρό ταξίδι στη Μόσχα...

Ο ήλιος έμπαινε από το παράθυρο, λούζοντας με ένα πράσινο εξωπραγματικό φως τις παλιές τοιχογραφίες και τη γυναίκα που προσευχόταν.