Εκεί μακριά στην Ιβηρική Χερσόνησο

Τρεις Παράλληλες Ιστορίες, Τρια Πόστ, Τρεις μέρες...
Γράφοντας για την παράνομη μετανάστευση

Μέρος 2

Photo: Courtesy of www.pocruises.com/Content/img/ports/Cadiz.jpg

Η παλιά πόλη του Cadiz, στέκει όμορφη και περιποιημένη σε μια λωρίδα γης πάνω στη ακτογραμμή, στην άκρη της Ν. Ισπανίας, και περιτριγυρίζεται από αμμώδης παραλίες και χωριουδάκια της Costa De La Luz, που αποτελούν και ένα δημοφιλή προορισμό για αρκετούς ταξιδιώτες. Σε ένα από τα ταξίδια μου, είχα βρεθεί και σε αυτή τη γωνιά του κόσμου, και παραξενεύτηκα όταν άκουσα από έναν Ισπανό, να μου διηγείται με χαρά ότι οι Έλληνες ήταν και εδώ παρόντες και μάλιστα υπάρχει και ένας σχετικός μύθος με τον Ηρακλή… Ξαφνιάστηκα που το γνώριζε. Η πόλη έχει υπέροχη Ανδαλουσιανή αρχιτεκτονική με τις εκκλησίες της, τις ωραίες πλατείες και τους κρυφούς κήπους με τα τροπικά φυτά και τις λεμονιές, μοναδικές γειτονιές (barrios), φέριες και καρναβάλι ξακουστό. Ήταν πάντα μια πόλη συνυφασμένη με τη θάλασσα, την εξερεύνηση του άλλου, του άγνωστου. Άλλωστε, υπήρξε η βάση για τα μεγάλα ταξίδια του Μαγγελάνου και του Αμέριγκο Βεσπούτσι.

Costa De La Luz, Photo: Courtesy of Thomson Media

Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή μαστίζεται από τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας, ειδικά στους νέους από 18 μέχρι 30, που εγκαταλείπουν την πόλη για τη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη, την Ευρώπη, την Αμερική και άλλες πόλεις της Ανδαλουσίας. Η εσωτερική και όχι μόνο, μετανάστευση, έχει δημιουργήσει μια πόλη που η πλειοψηφία των κατοίκων είναι κυρίως συνταξιούχοι. Από την άλλη πλευρά πάλι, αυτή η απέραντη θάλασσα, «ξεβράζει» πια σε καθημερινή βάση, εκατοντάδες ξύλινες βάρκες, τις patera, με εξαθλιωμένους Αφρικανούς και Μαροκινούς μετανάστες… Ενίοτε και πολλούς νεκρούς, που δεν καταφέρνουν ποτέ να φτάσουν στη γη της δικιάς τους επαγγελίας. Η ιστορία του Ανατολικού Αιγαίου, επαναλαμβάνεται στην άλλη άκρη της Μεσογείου, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές…

Rafael and Violetta
Photo Courtesy of BBC, UK

Τον Οκτώβριο του 2003, ο Ραφαέλ και η Βιολέττα, κάτοικοι μιας κοντινής παραλίας στο Cadiz, έκαναν την πρωινή τους βόλτα στη θάλασσα, όταν με φρίκη άρχισαν να συναντούν στην άμμο και στις πέτρες τα πρησμένα και χτυπημένα πτώματα λαθρομεταναστών, που η θάλασσα είχε ξεβράσει. Αυτό συνέβη σε δεκάδες ακρογιαλιές της περιοχής και σύντομα η είδηση για ένα φοβερό ναυάγιο την προηγούμενη νύχτα σε μια καταιγίδα που έπληξε την περιοχή και η οποία τσάκισε μια ξύλινη σάπια βάρκα με λαθρομετανάστες, πλημμύρισαν όλα τα χωριά και την πόλη του Cadiz… Οι Ισπανοί κάτοικοι, βρέθηκαν μάρτυρες μιας κατάστασης που τόσα χρόνια συνέβαινε γύρω τους και δεν είχαν απόλυτα κατανοήσει. Ποτέ τόσο τραγικό γεγονός, δεν τους είχε χτυπήσει στα πόδια τους μπροστά. Δεκάδες οικογένειες, παιδιά και ηλικιωμένοι, ήρθαν άγρια και άγαρμπα αντιμέτωποι με τη μιζέρια και την κακοτυχία του λαθρομετανάστη, σε μια ανέμελη βόλτα στην παραλία…

Ο Ραφαέλ και η Βιολέττα, σοκαρισμένοι, ειδοποίησαν τις αρχές, όπως έκαναν και πολλοί άλλοι συμπατριώτες τους… Τις επόμενες μέρες, τα πτώματα σε κατάσταση αποσύνθεσης, όπως έφταναν από τη θάλασσα, περισυλλέγονταν από τις Ισπανικές αρχές και συγκεντρώνονταν σε μια μακάβρια συλλογή ανθρώπων, στο νεκροτομείο της πόλης.

Η τοπική κοινωνία σοκαρίστηκε και το ενδιαφέρον για την ιστορία αυτών των ανθρώπων αυξήθηκε τρομακτικά με τον τύπο και τον κόσμο να απαιτεί να μάθει γεγονότα και τι θα μπορούσε να γίνει για να αποτραπεί αυτή η κατάσταση. Τα νούμερα είναι συγκλονιστικά. Τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν πνιγεί στην περιοχή αυτή 80.000 άνθρωποι!

Μια patera...
Photo: Courtesy of http://www.cunningcanary.com/

Ο κόσμος, εξοργίστηκε ακόμα περισσότερο, όταν αποκαλύφθηκε, ότι και το Ισπανικό Ναυτικό και η Ακτοφυλακή, αλλά και η Νατοϊκή βάση του Ρότα, ήξεραν πολύ καλά και από τα ραντάρ και από ειδοποιήσεις που ήρθαν από παρακείμενα πλοία, για το γεγονός. Οι μαχητές των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας» του ΝΑΤΟ, δεν έκαναν τίποτα…

Για μια πολλοστή φορά, ο Ραφαέλ και η Βιολέττα, μαζί με χιλιάδες ανθρώπους όλων των τάξεων και χρωμάτων διαδήλωσαν και συμμετείχαν με τα κεριά τους σε εκδηλώσεις μνήμης για αυτούς που χάθηκαν στην αναζήτηση μιας νέας τύχης. Αυτό γίνεται στο Cadiz, χρόνια τώρα… Ένα βράδυ λοιπόν, μετά από μια τέτοια εκδήλωση, η ανθρωπιά μέσα τους επαναστάτησε.

Σκέφτηκαν και είπαν, κοιτώντας αυτή την άγρια και τόσο απέραντη θάλασσα: «Κάπου εκεί απέναντι, αυτοί οι άνθρωποι έχουν πίσω, μανάδες και πατεράδες, παιδιά και αδέρφια, γυναίκες και παιδιά… Ήταν τόσο νέοι! Πρέπει να τους ειδοποιήσουμε, δικαιούνται να μάθουν νέα των ανθρώπων τους. Να τους βοηθήσουμε! Είναι άνθρωποι, δεν είναι σκουπίδια, να χωθούν στο χώμα και να ξεχαστούν.. Αρκετά… Θα βρούμε τις οικογένειές τους και θα τους επιστρέψουμε για μια άξια ταφή, εκεί που γεννήθηκαν»…

Έτσι ξεκίνησε μια σπίθα αρωγής που ξαφνικά κατέκλυσε πολλούς ανθρώπους στα παράλια της πόλης αυτής… Ερευνώντας και ρωτώντας, έμαθαν ότι τουλάχιστον 12 από τα θύματα ήταν από ένα χωριό τη Hansala, στα ορεινά του Μαρόκου. Η περιοχή άγρια και άγονη, με κατοίκους Βερβέρους, έχει χάσει εκατοντάδες νέους και μη, στα στενά του Γιβραλτάρ. Το ζευγάρι των απλών δασκάλων, αποφάσισε να επισκεφτεί το χωριό αυτό και να προσφέρει με δικά του χρήματα, βοήθεια στους συγγενείς ώστε να θάψουν εκεί τα παιδιά τους.

Photo: Courtesy of http://www.topnews.in/

Έφτασαν, σε ένα εξαθλιωμένο μέρος, όπου δεν υπήρχε νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, σχεδόν ούτε ένα ζώο προς εκτροφή και χρήση, ερειπωμένα σπίτια… Οι κάτοικοι παρόλα αυτά, προσπάθησαν να τους προσφέρουν ότι λίγο είχαν και να τους φιλοξενήσουν. Χρειάστηκαν αρκετές επισκέψεις για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ντόπιων, αφού φοβόντουσαν, ότι το ζευγάρι ήταν Ισπανοί πράκτορες. Σιγά, σιγά τα κατάφεραν και έτσι όλο το χωριό, καθώς και πολλοί Βερβέροι από άλλες περιοχές, ήρθαν και όλοι μαζί έθαψαν με αξιοπρέπεια τα 12 παιδιά της περιοχής. Για το Ραφαέλ και τη Βιολέττα, ήταν από τις ελάχιστες στιγμές της ζωής τους, που ένιωσαν τόσο συγκινημένοι, ικανοποιημένοι, αποδεκτοί και αγαπημένοι από όλους αυτούς τους πρώην άγνωστους ανθρώπους. Ένιωσαν πραγματικοί άνθρωποι.

Από εκεί και πέρα άλλαξε η ζωή τους. Ίδρυσαν μια μη κυβερνητική οργάνωση τη Solidaridaddirecta, και με δικά τους έξοδα, το χρόνο των διακοπών τους, κάποιους εθελοντές από το Cadiz, και το Μαρόκο, έκαναν σκοπό τους να βοηθήσουν εμπράκτως τη Hansalla… Με την οικονομική υποστήριξη πολλών Ισπανών και Μαροκινών, κατάφεραν και έφτιαξαν τα τελευταία 4 χρόνια περίπου, αρδευτικά έργα, έφεραν πόσιμο νερό, έφτιαξαν σχολείο για τα παιδιά με φωτοβολταϊκά στοιχεία για την ενέργειά του, ένα κέντρο υγείας, ένα δημοτικό κέντρο για τις υπηρεσίες του χωριού, σπίτια για τις χήρες των θυμάτων. Έπεισαν όλες τις οικογένειες και με τη βοήθεια της οικονομική στήριξης που τους πρόσφεραν, με το αντίστοιχο ποσό που θα κέρδιζαν τα παιδιά από την εργασία τους, να πηγαίνουν στο σχολείο. Αγόρασαν και έδωσαν σε πολλούς χωρικούς ζώα και έτσι η κτηνοτροφία, αναπτύχθηκε ραγδαία στην περιοχή.

Σήμερα κατοικούν στην περιοχή πάνω από 170 οικογένειες, που ήδη εκπαιδεύονται για τη σωστή αξιοποίηση των πόρων τους, την παραγωγή καλών κτηνοτροφικών προϊόντων, τη πρώτη δημιουργία γυναικείου συνεταιρισμού για διάφορα είδη και πώς να τα εμπορεύονται σωστά, ώστε να ζούνε αξιοπρεπώς. Όλη η περιοχή βρίσκεται σε μια αναγέννηση και ήδη διπλανές περιοχές, έχουν αρχίσει και αυτές να ενδιαφέρονται και οι κάτοικοι να θέλουν και αυτοί να βοηθήσουν, να βελτιώσουν ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ τους τη ζωή τους.

Το πιο σημαντικό απ’ όλα, όμως είναι η αλλαγή της σκέψης για μια καλύτερη ζωή. Πλέον κανένας από τους κατοίκους δεν θέλει να θυσιαστεί στο επικίνδυνο ταξίδι της λαθρομετανάστευσης και να πληρώσει ένα σκασμό λεφτά στους δουλεμπόρους, οι οποίοι εγκατέλειψαν πια εντελώς την περιοχή! Κανένας δεν θέλει πια ν' αφήσει τον τόπο του, αφού υπάρχει πια προοπτική, δουλειά, στο μέρος που αγαπάνε και γεννήθηκαν. Ο Ραφαέλ σημειώνει, ότι ενώ στην αρχή όλοι των ρωτούσαν πως θα γίνει να πάνε απέναντι στην Ισπανία, τώρα πια όλοι των ρωτάνε πώς θα στήσουν τη δικιά τους επιχείρηση και ζωή στην άλλοτε έρημη και άνυδρη Hansalla…

Σίγουρα η κοντινή σχετικά απόσταση των δυο περιοχών που επηρεάζονται από τη μετανάστευση, βοήθησε στη δημιουργία αυτής της υπέροχης και τόσο ανθρώπινης πρωτοβουλίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Αυτό απλά αποδεικνύει, ότι η μετανάστευση δεν είναι τουρισμός, ή βόλτα σε άλλη χώρα. Είναι ανάγκη για την επιβίωση σε αυτούς που οι καταστάσεις τους έχουν οδηγήσει στο μη μέλλον. Αποδεικνύει περίτρανα, ότι όσα τείχη και αν σηκώσεις, οι άνθρωποι παραμένουν άνθρωποι. Τα σύνορα χωρίζουν, αλλά γιατί κανένας δεν σκέφτεται ότι μπορούν και να ενώνουν κοινωνίες σε μια προσπάθεια αλληλοβοήθειας και ελευθερίας; Εάν μια ομάδα απλών Ισπανών πολιτών, μπόρεσε να δημιουργήσει κάτι τόσο ωραίο, σκεφτείτε μια Ευρωπαϊκή Ένωση με τα ταμεία της τι θα μπορούσε να κάνει. Απλά δε θέλει. Έτσι συμφέρει το σύστημα.

Ο Ραφαέλ βλέποντας το όνειρό του να γίνεται πια πραγματικότητα, από μια ιδέα που ξεκίνησε από κάτι τόσο απλό και ανθρώπινο, αισθάνεται πια ότι τουλάχιστον η θυσία στη θάλασσα των νέων παιδιών της Hansala, θα μείνει για πάντα στη μνήμη όλων, ως η αφετηρία για τη λύτρωση της γενέτειρας γης τους. Από το τέλος γεννήθηκε μια καινούρια αρχή, μια καλύτερη ζωή για εκατοντάδες ανθρώπους. Αιωνία λοιπόν η μνήμη τους και τα όνειρά τους…

Τι μάθημα ζωής… Η επιστροφή στην Ελλάδα, θα γίνει με τη 3η ανάρτηση που έρχεται από μια γνωριμία σε ένα μαγαζί στα στενά της Αθήνας… Μια ιστορία ανάκαμψης και ελπίδας, αλλά γεμάτη αγκάθια…

Τη συναρπαστική αυτή ιστορία, την ανακάλυψα πέρυσι από την ανταπόκριση της Rafael Estefania, το Σεπτέμβρη του 2008 στο site του BBC. Μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ. Ο ιστότοπος της Solidaridad Directa, υπάρχει εδώ.