Το παλιό υδραγωγείο, σήμα κατατεθέν της βιομηχανικής Δραπετσώνας |
Στα Δυτικά της Αττικής, εκεί δίπλα στο μεγάλο λιμάνι του Πειραιά, κρύβονται συνοικίες που όσοι τις ξέρουν και τις έχουν ζήσει, τις αγαπούν και τις σέβονται για την ιστορία τους. Σελίδες ιστορίας γραμμένες από τον αέρα της Ελληνικής βιομηχανικής τους πορεία στα χρόνια του 50 και του 60, τις ζωές των προσφύγων από την Μ. Ασία και τους ήχους του ρεμπέτικου, τη φτώχεια, τη βιοπάλη αλλά και τη δυναμική τους εργατική τάξη. Με την ιχθυόσκαλα τους και τις κρυφές γωνιές τους, τα ταβερνάκια και τα κουτούκια τους, τις επιτυχημένες τοπικές επιχειρήσεις, όπως ο περίφημος "Χαλβάς Δραπετσώνας", αλλά και τις σημερινές προκλήσεις όπως η ανοικοδόμηση και η αλλοίωση του τοπίου με μοντέρνες πολυκατοικίες και η απώλεια του τοπικού "λαϊκού" πολεοδομικού ιστού. Η προστασία του εγκαταλελειμμένου χώρου των Λιπασμάτων, όπου κινήματα πολιτών συγκρούονται με κατασκευαστικά συμφέροντα. Το εφοπλιστικό λόμπι τρίβει τα χέρια του. Μυρίζεται κέρδη, αξιοποιήσεις γης.
Και αυτή η μυρωδιά της θάλασσας, που ενίοτε ανακατεύεται
με βιομηχανικές "ανάσες" από τα φουγάρα του ΤΙΤΑΝΑ...
Πίσω από τη σκιά λοιπόν του Πειραιά, κρύβεται και η μικρή, ίσως άγνωστη Δραπετσώνα...
Και το Κερατσίνι...
Καινούριες κατασκευές. Πόσο μπορούν να ενταχθούν σε μέρη όπως αυτά; |
Ιστορία βιομηχανίας εν Ελλάδι... |
Καλύτερος τρόπος για να ανακαλύψετε αυτές τις γειτονιές δεν υπάρχει άλλος, παρά μόνο το Ποδήλατο. Ένα μικρό ταξίδι με τον ηλεκτρικό, όπου σημειωτέον μπαίνετε πια όλες τις ώρες της ημέρας στο τελευταίο ή στο πρώτο βαγόνι, από εκεί απέναντι από τη είσοδο του σταθμού μέσα στο Λιμάνι. Απολαμβάνετε απέραντη άπλα, με λίγο προσοχή πάντα, γιατί κάποιοι βρίσκουν ευκαιρία και τρέχουν ως παλαβοί, κάνετε και τα ωραία ζιγκ-ζαγκ σας και με κατεύθυνση την Ακτή Βασιλειάδη, όπου φεύγουν τα "Κρητσικά" βαπόρια και τα της Δωδεκανήσου, θα φτάσετε στην Πύλη Ε2.
Ορίστε, σας παραθέτω και χάρτη από κάτω για να μη χαθείτε.
Εκεί ακριβώς, θα δείτε απέναντί σας ένα μεγάλο κόκκινο κτίσμα, που δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η Πυροσβεστική της Δραπετσώνας. Προσεκτικά θα διασχίσετε το δρόμο. Θα κάνετε λίγες πεταλιές μπροστά στο προαύλιο χώρο... Αν σας γαβγίσουν κάτι αδέσποτα, τα "καθησυχάζετε" και στα αριστερά του κτιρίου, όπως το κοιτάτε, υπάρχει ένας δρόμος που στο βάθος φαίνεται ότι δεν οδηγεί πουθενά, χάνεται σε συστάδες δέντρων... Λέγεται Αθανασίου Διάκου.
Και όμως, αυτός ο δρόμος έχει 2 μυστικά.
Στα αριστερά του, ένα κτίσμα κρύβει αυτό που θα σας πω στο τέλος αυτού του ποστ...
Στην ευθεία πάλι, αν περάσετε τα σκουπίδια και την εγκατάλειψη, θα βρεθείτε στα δρομάκια της Δραπετσώνας. Μην σας πτοούν οι ανηφόρες, κόβετε προς τα αριστερά και αρχίστε την ανακάλυψη. Πάρτε ένα χάρτη και βρείτε την οδό Γρηγορίου Λαμπράκη, την Κωστή Παλαμά, την Νίκου Καζαντζάκη...
Χαθείτε... Κάντε πετάλι.
Η Δραπετσώνα και λίγο πιο πέρα το Κερατσίνι θα ξεδιπλωθούν μπροστά σας.
Σαν καρτ ποσταλ από παλιά... Σκεφτείτε πως θα μπορούσε να ζωντανέψει αυτό το μικρό κατάστημα-κόσμημα. Θησαυρός! |
Τα Τσιμέντα ακόμα λειτουργούν. Τουλάχιστον τώρα... |
Μη φοβηθείτε να φτάσετε μέχρι κάτω στο λιμανάκι. Στις βιομηχανίες. Στον ΤΙΤΑΝΑ. Χαζέψτε τις καμινάδες από τα εργοστάσια. Προσπαθήστε να αφουγκραστείτε τον αέρα που περνά ανάμεσα από σπασμένα παράθυρα και εγκαταλελειμμένους σωλήνες. Σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι περνούσαν κάθε μέρα αυτές τις πόρτες, πόσα μεροκάματα, πόσες αγωνίες και λαχτάρες. Χαρές και λύπες. Σταθείτε λίγο αμίλητοι και δείτε αγκαζέ με το ποδήλατό σας μια Ελλάδα που χάθηκε μάλλον για πάντα. Ή μετακόμισε για άλλα μέρη...
Ταξίδια μυαλού. Ταξίδια ναυτιλίας. |
Στην Ελλάδα, μπορούν να συνυπάρξουν σε μια ταράτσα, ένα σκαφάκι, ένα ξύλινο σπίτι και ένα συνεργείο! |
Ταξιδέψτε μέσα στα σοκάκια σε άλλους χρονοχώρους. Απορροφήστε τις εικόνες.
Κάπως έτσι ξεχασμένοι, απορροφημένοι στην κουβέντα και στο πετάλι, βρεθήκαμε εντελώς από τύχη στην οδό Ακτής Μιαούλη, δίπλα στο τοίχο του Νεκροταφείου της Δραπετσώνας. Γωνία με Μαδυτού.
Και ξαφνικά έσκασε μπροστά μας, μια εικόνα από την Ελλάδα του '60. Ένα πέτρινο κτίριο με μικρά μπαλκονάκια, μισάνοιχτα παντζούρια, κεραίες, μια πόρτα, μια αψίδα, μια είσοδος... Μια μικρή εσωτερική αυλή, απλωμένες μπουγάδες, ανοιχτά παράθυρα. Από ένα παράθυρο έβγαινε μουσική, στον επάνω όροφο μια κυρία τηγάνιζε πατατούλες, οι μυρωδιές ήρθαν και μας πήραν. Μια νεαρή κοπέλα, πήγαινε επίσκεψη σε μια άλλη πόρτα απέναντι. "Καλώς την...έλα, έλα..." Σαν σινεμά παλιό, είχαμε γίνει άθελά μας κομπάρσοι σε σκηνικό ξεχασμένο από το χρόνο. Μείναμε να το κοιτάζουμε, παιδιά βομβαρδισμένα από τα τοπία της κεντρώας Αθήνας. Με στοργή αφεθήκαμε για λίγο εκεί στις αισθήσεις. Τόσο Ελληνικό, τόσο δικό μας, αλλά και τόσο πια μακρινό.
Στην οδό Ακτής Μιαούλη, η άλλη Ελλάδα κρατά ακόμα. Η εργατική κατοικία στα χρόνια του 60. |
Η πόρτα για την "αυλή των θαυμάτων"... |
Κοινή αυλή, κοινές ζωές... |
Στη συνέχεια του δρόμου, παλιά και καινούργια σπίτια, μπλεγμένα μεταξύ τους, παραταγμένα στη σειρά, ξεδιπλώνουν την ιστορία του τόπου αυτού. Της Ελλάδας που ακόμα δε ξέρει για που βαδίζει. Με το ένα πόδι στη Δύση, με το άλλο μάλλον στην Ανατολή.
Στο μικρό σπίτι, η ιδιοκτήτρια μας καλημέρισε. Φρόντιζε τις Λεμονιές της μπροστά στο δρόμο... |
Είχατε δει άλλη φορά νεκροφόρες σε παραλλαγή; Ούτε εμείς! |
"Πρότυπος Παιδικός Σταθμός"... Μιλάμε για πολύ πρότυπο! |
Σπίτια διαμαντάκια, κρυμμένα παντού. |
Γωνιές και πεζόδρομοι. |
Στο δρόμο της επιστροφής, τα καράβια και η θάλασσα, έμοιαζαν σαν μεγάλα παιχνίδια να ξεπροβάλλουν μέσα από τα στενά. Αραγμένα πίσω από κεραμίδια και γειτονιές. Και ο αέρας μας χτυπούσε δροσερός το πρόσωπο. Θύμησες από καλοκαιρινές αναχωρήσεις για νησιά και διακοπές.
Με φόντο το καράβι, ένας κύριος με 2 ρακέτες στο χέρι έπαιζε στον τοίχο απέναντι μόνος του. Και φαινόταν να το διασκεδάζει! |
Μια πεζογέφυρα μας καλούσε να τη διαβούμε... Που να πηγαίνει άραγε; |
Ακριβώς! Στο πουθενά! Γελάσαμε πολύ πάντως! Άραγε πόσα χρήματα ξοδεύτηκαν για το... πουθενά; Τι πλάκα που έχει αυτός ο τόπος έτσι; |
Με τα ποδήλατα στα χέρια, βρήκαμε το δρόμο για πίσω... |
Και στο τέλος, πάλι πίσω, εκεί στην αρχή της περιπλάνησης, κρύβεται το πιο νόστιμο μυστικό της περιοχής. Η ψαροταβέρνα "Το Στέκι του Νικόλα". Πίσω λοιπόν από την Πυροσβεστική, ανεβαίνεις τα σκαλιά για να μπεις μέσα από την κουζίνα και τα τηγάνια του κυρ-Χρήστου και της οικογένειάς του στη μικρή σάλα, στη μικρή αυλή, για να βρεθείς και πάλι στα χρόνια της παλιάς καλής, τίμιας ταβέρνας.
Πεινασμένοι από το ποδήλατο, κάτσαμε, ανασάναμε... Μπλε καρέκλες, καρό τραπεζομάντιλα, ένας κήπος με ελιές να παίζουν και τα παιδιά. Ο κυρ- Χρήστος πάντα φιλόξενος και τίμιος, προσφέρει φρέσκο ψαράκι, όχι πολυτελείας, μπαρμπουνάκια και σαρδέλες, αφρόψαρα, καμιά φορά μπακαλιάρο που θα φέρουν οι τράτες εκεί δίπλα από την ιχθυόσκαλα της Δραπετσώνας. Τσιπουράκι μερακλίδικο από τον φίλο τον Μπαμπατζιμόπουλο από της Θεσσαλονίκης τα μέρη, ταραμά χειροποίητο, νόστιμο σαγανάκι... Στο τηγάνι η γυναίκα του κυρ-Χρήστου κάνει θαύματα...
Ακουμπήσαμε πίσω στις καρέκλες μας. Ευφράνθηκε η ψυχή και το πνεύμα. Ζαλιστήκαμε ελαφρά από την κουβέντα και το πιοτό. Χάζεψα τις ελιές, ένας γλάρος περνούσε κράζοντας από επάνω. Ο καιρός ήταν γλυκός και ας λέει πως είναι φθινόπωρο. Η Αθήνα έμοιαζε τόσο μακριά. Μου φαίνεται, για κάτι τέτοιες Κυριακές, ήμαστε ακόμα σε τούτο εδώ τον τόπο. Στο τέλος ο σιμιγδαλένιος χαλβάς, μυρωδάτος με την κανέλα και τις σταφίδες του, το "κέρασμα", ήρθε να μας γλυκάνει...
Βάλσαμο ο χαλβάς, στο ταβερνάκι του κυρ-Χρήστου... Βάλσαμο και η ατμόσφαιρά του! |
Και ξεκινήσαμε πίσω για την επιστροφή. Στη Δύση του ήλιου τα καράβια έμοιαζαν πιο μεγάλα, σε προσκαλούσαν για ταξίδια της φαντασίας. Ποδηλατάδες στην Κρήτη και στην Κάρπαθο. Ξενύχτια στα Χανιά και βουτιές στην Πάτμο. Καλοκαίρια αλλά και χειμώνες. Η νησιωτική Ελλάδα και ο συνδετικός της κρίκος... Ο Πειραίας. Πετάλι στην προβλήτα και τίποτα πιο ωραίο δεν υπήρχε για εμένα εκείνη την ώρα.
Όνειρα...
Βαλς με ένα ποδήλατο στα όνειρά μας...
Ταξίδια στην Κρήτη... |
Στα βαπόρια ο ήλιος πέφτει... |
Ανακαλύψτε τις πόλεις και τα μέρη σας εκεί έξω.
Κάπου κρύβονται και οι δικές σας Δραπετσώνες...
Περιμένουν να σας ανταμείψουν.
Και αν τις βρείτε στείλτε και από εδώ μεριά ένα μήνυμα.
Μοιραστείτε τις.
ΥΓ: Ψαροταβέρνα "Το Στέκι του Νικόλα" (Πυροσβεστική-Δεξαμενές Βασιλειάδη)
Τηλ 210 4613673, 6937 269446