Μια συνέντευξη με τον Andy στο SF Bicycle Coalition!

Η πόρτα του ασανσέρ άνοιξε στο 10ο όροφο, στο νούμερο 833 της Market Street, του πιο κεντρικού δρόμου του San Francisco. Πολλά ποδήλατα ήταν αραδιασμένα στους τοίχους του κυρίως διαδρόμου, και ένας μεγάλος μπλε τοίχος, φρεσκοβαμμένος, με πολλές σχάρες για το παρκάρισμα των δίτροχων, κυριαρχούσε στο χώρο.  Ξεκουραζόταν, περιμένοντας να στεγνώσει μέχρι την επόμενη μέρα, για να δεχτεί το στόλο των πολύχρωμων ποδηλάτων.

Τα ποδήλατα ανά... γραφείο.

Με βήμα σίγουρο και ένα χαμόγελο, τριγυρίζω στους φωτεινούς χώρους.  Έβγαλα τη μηχανή και άρχισα να αποτυπώνω τις εικόνες.  Δεν είχα ραντεβού, τίποτα, μόνο μια διάθεση να γνωρίσω τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από μια από τις μεγαλύτερες και ιστορικότερες ομάδες πίεσης και προώθησης της χρήσης του ποδηλάτου στις ΗΠΑ.  Χαιρέτησα τις 2 κοπέλες στη reception.  Με κοίταξαν λίγο ξαφνιασμένα, αφού  μπροστά τους  έσκασε ένας τύπος από μια μακρινή χώρα που λέγεται Ελλάδα, και άρχισε να τους λέει ότι τους ξέρει και ήρθε για να τους γνωρίσει, ότι νιώθει πολύ χαρά που είναι εκεί κτλ.  

Στο διάδρομο, ο τοίχος περιμένει τους... πελάτες του.  Ασφαλές παρκάρισμα, όχι στο δρόμο, αλλά στην εταιρεία.  Είναι μέρος και της καμπάνιας τους, για πιο φιλικές επιχειρήσεις στον ποδηλάτη.

Το αυθόρμητο στις ΗΠΑ, έχω προσέξει ότι δημιουργεί μάλλον μια αμηχανία, αφού το "γεια σας ήρθα", δεν είναι και τόσο δεμένο με την τοπική κουλτούρα.  Έτσι λοιπόν, μετά τα χαμόγελα και τις αβροφροσύνες, και μια εκδήλωση ενδιαφέροντος για να τσιμπήσω κάνα μπλουζάκι ως ανάμνηση, περάσαμε στα ουσιαστικά.  Ήθελα να μιλήσω με κάποιον, να μου πει λίγα λόγια για τη δράση της ομάδας, το ακτιβιστικό της πρόσωπο, του πως είναι να κινείσαι ποδηλατικά σε μια πόλη με τόσες ανηφόρες, αλλά και κατηφόρες.  Ενημερώθηκα πως έπρεπε βασικά να κλείσω ραντεβού, αφού λίγο -πολύ όλοι ήταν στις δουλειές τους.  Λογικό.  Άλλωστε στην Αμερική, ο χρόνος είναι χρήμα.  Ακόμα και για μια μη κυβερνητική οργάνωση/μη κερδοσκοπική οργάνωση.

Σχέδια επί χάρτου.

Έτσι λοιπόν, την άλλη μέρα, συνάντησα, στις 11 το πρωί τον Andy Thornley.  O Andy εκτελεί χρέη Program Director στην οργάνωση και ουσιαστικά είναι υπεύθυνος για την "ακτιβιστική" πολιτική της σε συνεργασία πάντα και με τα άλλα μέλη.  Πολύ πρόσχαρος, με υποδέχτηκε με χαρά έτοιμος να απαντήσει στα ερωτήματά μου.  Ενθουσιάστηκε που ήμουν από την Αθήνα, με ρώτησε εδώ για τα οικονομικά και κοινωνικά πράγματα (τί άλλο άλλωστε;) και ξεκινήσαμε.


Εννοείτε πως 2 άνθρωποι που ασχολούνται με το ίδιο αντικείμενο, ακόμα και αν είναι τόσες χιλιάδες μίλια μακριά, έχουν ίδιες ανησυχίες και συνιστώσες. Οπότε με τον Andy "δέσαμε" αμέσως.  Βρήκα κοινά αλλά βρήκα και διαφορές.  Θα έλεγα πως οι διαφορές, μάλλον είναι πιο πολύ νομοτεχνικές.  Τι εννοώ;  Πως φυσικά τα μεγέθη εκεί είναι πολύ μεγαλύτερα. Η οργάνωση είναι μια κανονική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με συνδρομές για τα 11000 περίπου μέλη της τάξεως των 35$ το χρόνο, με ένα "τζίρο" $1000000 περίπου το χρόνο, με Διοικητικό συμβούλιο, με job descriptions για τους 11 περίπου ανθρώπους που αποτελούν το προσωπικό της εταιρείας, με εκατοντάδες εθελοντές, είτε στο δρόμο, στις εκδηλώσεις, είτε στο γραφείο για διοικητικές δουλειές.


Η Οργάνωση San Francisco Bike Coalition ιδρύθηκε το 1971, από ένα γκρουπ από ανθρώπους, γείτονες, ποδηλάτες και μη, που ήθελαν να κάνουν κάτι για την πόλη τους, για τη βελτίωση των μέσων μαζικής μεταφοράς, για την προώθηση του ποδηλάτου στη πόλη. Από τις πρώτες επιτυχίες, ήταν π.χ. το να μπορεί κάποιος να διασχίσει την Golden Gate Bridge με ποδήλατο, λωρίδες για το ποδήλατο στην κεντρική οδό, στη Market Street, το να επιτρέπονται (για σκεφτείτε για πόσα χρόνια πίσω μιλάμε και εδώ ακόμα το παλεύουμε...) τα ποδήλατα στο BART, δηλαδή το Μετρό-Τρένο της πόλης. Κάπου στη δεκαετία του 1980, η οργάνωση ατόνησε, για να έρθει και πάλι μια μικρή αναγέννηση με την απόφαση για την επαναδραστηριοποίηση, για την έκδοση ενός περιοδικού με την ονομασία "The Tubular Times", και με δουλειά τότε μόνο σε καθαρά εθελοντική βάση από πολύ κόσμο.  Γρήγορα το κίνημα απέκτησε δυναμική, κατάφερε να διεκδικήσει και να πετύχει την επέκταση του δικτύου των ποδηλατόδρομων στην πόλη, παρόλο που υπήρχαν και άνθρωποι που διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους για την αποφυγή της κατασκευή τους, με δηλώσεις τύπου "θα περάσει μόνο πάνω από το νεκρό μου σώμα!".

Χάρτες και δράσεις στην πόλη του Αγίου Φραγκίσκου...

Μιλώντας με τον Andy, οι συγκρίσεις σε σχέση με τη χώρα μας, είναι αναπόφευκτες για την πρόοδο που έχει συντελεστεί στην πόλη, σε ότι αφορά πάνω απ' όλα στην πολιτική βούληση να προχωρήσει η βιώσιμη κινητικότητα σε μια, ας μη το ξεχνάμε αυτό, κατεξοχήν αυτοκινητοκεντρική κοινωνία.  Βέβαια χρειάστηκε και εκεί πολύ δουλειά. Σαν κεντρικό στόχο έχουν περάσει πια στο επίπεδο, όπου οι ποδηλάτες της πόλης είναι δραστήριοι, ενημερωμένοι και είναι μαζί τους, για αυτό ουσιαστικά το κίνημα αποσκοπεί και στην εκπαίδευση όλων των υπολοίπων μη σχετικών, την ενημέρωση τους, δηλαδή π.χ. των γονέων, των παιδιών, των ανθρώπων που επιμένουν στο αυτοκίνητο.  Προσπαθούν να τους μορφώσουν, ώστε να δουν με άλλα μάτια το ποδήλατο, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.  Έχουν πετύχει την εισαγωγή της ποδηλατικής κουλτούρας από τα σχολεία με ευρεία προγράμματα εκπαίδευσης σε Δημοτικά και Λύκεια, ίδρυση τοπικών μονάδων εκμάθησης ποδηλάτου, μαθήματα για τους κανόνες οδικής συμπεριφοράς, σεβασμού στον πεζό και στην τρίτη ηλικία στο δρόμο, στα ΑΜΕΑ.  Μιλάμε δηλαδή για μια αντίληψη, που εδώ δεν μπορούμε προς το παρόν να υλοποιήσουμε, αφού παλεύουμε ακόμα για τα βασικά.  Αλλά νομίζω είναι μέσα στις σκέψεις μας πάντα.

Η συζήτηση στη μεγάλη ηλιόλουστη, ψηλοτάβανη κουζίνα των γραφείων, όπου η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση είχαν πρώτο λόγο, συνέχισε να κυλά με ενδιαφέρον.  Άκουσα και για ένα καινούριο όρο που έχει δημιουργηθεί στο ποδηλατικό λεξιλόγιο, στα προβλήματα και στην καθημερινότητα της οργάνωσης.  Στην Αμερική, μου αναφέρει o Andy, έχουμε πια ένα καινούριο "είδος" τους λεγόμενους "Vehicularists", οι οποίοι είναι κυρίως άντρες λευκοί, μεσαίας προς ανώτερης κοινωνικής τάξης, συντηρητικοί, στην πλειοψηφία Ρεπουμπλικάνοι και αποκλειστικά οδηγοί αυτοκινήτων, οι οποίοι ναι μεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη του ποδηλάτου αλλά δεν το δέχονται ως ένα ευάλωτο μέσο στην αλυσίδα της κίνησης.  Θεωρούν πως οι υποδομές δεν είναι ανάγκη να υπάρχουν, αρκεί να δώσεις ένα ποδήλατο στον ενδιαφερόμενο, να μάθει να το χειρίζεται δηλαδή ως ένα αυτοκίνητο και απλά να κυκλοφορεί στους δρόμους.  Αντιτίθενται σφόδρα στην αναγκαστική απομάκρυνση των σταθμευμένων αυτοκινήτων για ποδηλατοδρόμους ή για επεκτάσεις πεζοδρομίων και απλά αντιμετωπίζουν το όλο θέμα καθαρά από τη δική τους σκοπιά.  Του απάντησα πως μάλλον και στην Ελλάδα έχουμε το ίδιο πρόβλημα, απλά τους λέμε "ΙΧηδες"!  


Στη συζήτηση, έπεσε και ο χάρτης που με πολύ προσοχή έχει σχεδιαστεί και προσφέρει πολλές λύσεις για να ανέβεις και να κατέβεις φυσικά, αυτές τις πραγματικά εξουθενωτικές ανηφόρες. Ο Andy, μου εξήγησε ότι ουσιαστικά δεν ανεβαίνεις κατευθείαν στην κορυφή της, απλά βρίσκεις πάντα παράπλευρες διαδρομές, ώστε να φτάσεις στο πιο κοντινό σημείο, ε και από εκεί, για ένα-δυο τετράγωνα κάνεις και λίγο διαδρομή με το ποδήλατο ανά χείρας.  Δηλαδή κάτι σαν μικρά ζιγκ-ζαγκ στα τετράγωνα της πόλης.

Το Bike to Work Day, είναι από τις πιο επιτυχημένες δράσεις της οργάνωσης κάθε χρόνο, όπου χιλιάδες άνθρωποι, έστω και για  μια μέρα δοκιμάζουν να πάνε με ποδήλατο στη δουλειά τους, ακόμα και το Δημοτικό Συμβούλιο.  Στόχος, το προσωρινό να γίνει συνήθεια.

Καρτέλες με υπογραφές που συλλέγονται από τους εθελοντές στο δρόμο.

Μιλήσαμε λίγο και για την ιστορία του Critical Mass, το οποίο ουσιαστικά ξεκίνησε από εκεί.  Περίπου στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ομάδες ποδηλατών ξεκίνησαν τις βόλτες στους δρόμους της πόλης, με αποκλειστικό σκοπό, να περάσουν καλά, να δηλώσουν την παρουσία τους, να δείξουν πως υπάρχουν τα ποδήλατα στους δρόμους.  Τα Critical Mass, όμως του San Francisco, είχαν έντονη τη χροιά της αυτο-οργάνωσης αλλά και της πολιτικής διεκδίκησης, ανάλογα με τα θέματα της επικαιρότητας.  Στα επόμενα χρόνια, γιγαντώθηκαν, με πολύ μεγάλη συμμετοχή, με παρουσία που ενοχλούσε ιδιαίτερα τις τοπικές αρχές και την αστυνομία, γιατί ουσιαστικά δεν υπήρχε κάποιος φορέας ή αρχηγός από πίσω.  Ήταν η πηγαία έκρηξη του κόσμου.  Δεν νομίζω ότι πολλά από τα κινήματα της Αθήνας διαφέρουν και πολύ από αυτό το παράδειγμα.  Η σύγκρουση δεν άργησε να έρθει.  Τον Ιούλιο του 1997, ο Δήμαρχος και η Αστυνομία αποφάσισαν να απαγορεύσουν την ποδήλατο-σύναξη.  Αποτέλεσμα;  Σχεδόν 10.000 ποδηλάτες αλλά και πολλοί πεζοί που ξαφνικά άρχισαν να έρχονται από όλες τις γωνιές της πόλης,  μόλις το νέο μαθεύτηκε, συγκρούστηκαν με τα όργανα της "τάξης", σε μια σχεδόν ανεξέλεγκτη κατάσταση.  Οι ημέρες εκείνες, υπήρξαν το ορόσημο για την νέα αναγέννηση της ποδηλατικής κουλτούρας στην πόλη.  Βλέποντας πως δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά, ο Δήμαρχος υπό την πίεση των γεγονότων και των πολιτών, αναγκάστηκε να κάνει το αυτονόητο.   Άρχισε πια να υπολογίζει τη δύναμη της ποδηλατικής κοινότητας, ανακάλυψαν την ύπαρξη του Bike Coalition, οι οποίοι του σημείωσαν βέβαια πως δεν είναι το Critical Mass, αλλά ΟΚ, θα έρθουμε να συζητήσουμε για να σας πούμε τι θα μπορούσε να γίνει!  Και κύλησε το νερό στο ποτάμι, από τα ρυάκια των Critical Mass λοιπόν...  Αυτό δείχνει, πως οι πολίτες, αν θέλουν, μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα, αρκεί να μη το βάζουν κάτω και πως πάντα μπορούν να βοηθήσουν με τους αγώνες τους τα κινήματα της κάθε πόλης.

Με τον πάντα χαμογελαστό Andy, στην είσοδο!

Καταλήξαμε να συμφωνούμε πως ναι, όλοι "αγαπάνε" το ποδήλατο, αλλά το θέμα είναι πως τα λόγια πρέπει να γίνονται πράξεις.  Τα ευχολόγια μας έχουν τελειώσει. Είτε εδώ, είτε εκεί, να προσπαθήσουμε να κάνουμε τη ζωή μας στις πόλεις πιο ευχάριστη, γνήσια, κοντά στις κοινωνικές ουσιαστικές ανάγκες, στη γειτονιά που δεν διακόπτεται από τη συνεχή κίνηση των αυτοκινήτων που αποξενώνουν, που είναι πιο ασφαλής για να παίζουν τα παιδιά και πάλι στους δρόμους.  Για περισσότερο πράσινο, που τουλάχιστον στο San Francisco με τόσο πράσινο, ακούγεται άτοπο, αλλά το διεκδικούν όσο δεν πάει.  Για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να ζούμε σε ένα αστικό τοπίο που δεν καταπίνει τους ανθρώπους αλλά τους φιλοξενεί όλους, άσχετα από φύλο, χρώμα, φυλή και ιδέες.  Για ανοιχτά πεζοδρόμια που προδιαθέτουν το περπάτημα και τις κοινωνικές συναναστροφές.  Για καθαρά, τακτικά και πάντα σε ετοιμότητα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.  Δεν ζητάμε πολλά.  Ζητάμε και από τις δύο άκρες αυτού του πλανήτη τα αυτονόητα που κάποιοι εκεί πάνω αλλά και στην κοινωνία αρνούνται να δεχτούν.  


Πολλοί μου λένε, πως κάνεις έτσι για το ποδήλατο βρε φίλε;  Ναι κάνω και θα συνεχίσω να υποστηρίζω με έρωτα αυτό το απλό αντικείμενο, γιατί αποτελεί το όχημα για ένα καλύτερο αστικό πολιτισμό.  Γιατί είμαι πεπεισμένος και έχει άλλωστε αποδειχτεί στην πράξη, ότι όπου έρχεται το ποδήλατο και οι υποδομές του, η καθημερινή ζωή αλλάζει.  Είναι επίσης και το πιο ωραίο κοινωνικό μέσο που φέρνει κοντά τους ανθρώπους.


Κάπως έτσι πήγα στο San Francisco, κάπως έτσι μίλησα με τον Andy, κάπως έτσι μοιραστήκαμε ιδέες και προβληματισμούς, κάπως έτσι απέκτησα ακόμα περισσότερη εμπειρία και κέρδισα και μια γνωριμία.  Είναι ωραίο συναίσθημα όλο αυτό. Και κάπως έτσι κλείνει αυτό το κεφάλαιο ενός υπέροχου ταξιδιού και blogging στην άλλη άκρη του κόσμου, εκεί στην Καλιφόρνια και στις Ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού.  Θα έχω αυτό το ταξίδι πάντα στην καρδιά μου, γιατί μου έδωσε πολλά.  Αυτά που χρειαζόμουν.  

Thanks San Francisco...

ΥΓ:  Αυτό το post το συνοδεύει η φωνή του Elvis Prisley,   σε ένα τραγούδι μελαγχολικό, αλλά τόσο ουσιαστικό...  In the ghetto... Για τις άρρωστες πόλεις μας...